Dầu dừa đang ngày càng được nhiều người biết đến nhờ những lợi ích đối với sức khỏe, gồm có đặc tính chống vi khuẩn, chống oxy hóa, cải thiện làn da, sức khỏe răng miệng và hỗ trợ giảm cân.
10 lợi ích của dầu dừa đối với sức khỏe
Dưới đây là 10 lợi ích đã được khoa học chứng minh của dầu dừa cùng với một số lưu ý khi đưa dầu dừa vào chế độ ăn uống.
Các lợi ích của dầu dừa
1. Thúc đẩy đốt mỡ
Dầu dừa chứa nhiều chất béo trung tính chuỗi trung bình (medium-chain triglyceride – MCT) – một loại chất béo bão hòa.
Chất béo bão hòa được chia thành ba loại dựa trên độ dài chuỗi axit béo, mỗi loại có tác động khác nhau đến cơ thể. Ba loại chất béo bão hòa gồm có:
- Chất béo trung tính chuỗi dài
- Chất béo trung tính chuỗi trung bình
- Chất béo trung tính chuỗi ngắn
Các nhà khoa học hiện đang nghiên cứu chất béo trung tính chuỗi trung bình (MCT), bao gồm cả những loại có trong dầu dừa vì những lợi ích mà loại chất béo này mang lại cho sức khỏe.
Ví dụ, một số bằng chứng cho thấy MCT có thể làm tăng lượng calo mà cơ thể đốt cháy và điều này dần dần sẽ giúp giảm cân. (1)
Vì 65% chất béo trong dầu dừa là MCT nên loại dầu này cũng có tác dụng thúc đẩy đốt cháy mỡ tương tự như dầu MCT (MCT oil).
Tuy nhiên, hiện tại chưa có bằng chứng xác thực nào cho thấy rằng ăn dầu dừa sẽ giúp cơ thể đốt cháy nhiều calo hơn.
Trên thực tế, các nghiên cứu về tác dụng giảm cân của MCT cũng chưa đưa ra kết luận chính thức vì vẫn cần có thêm các nghiên cứu quy mô lớn và chất lượng cao hơn để xác thực.
Mặc dù MCT có thể làm tăng lượng calo mà cơ thể đốt cháy nhưng cần lưu ý rằng dầu dừa rất nhiều calo và có thể dễ dàng gây tăng nếu như thường xuyên ăn nhiều.
Tóm tắt: Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng MCT – một loại chất béo bão hòa trong dầu dừa có thể thúc đẩy cơ thể đốt cháy nhiều calo hơn. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu rằng ăn dầu dừa có mang lại tác dụng này hay không.
2. Nguồn cung cấp năng lượng nhanh chóng
Chất béo trung tính chuỗi trung bình trong dầu dừa là nguồn cung cấp năng lượng nhanh chóng cho cơ thể.
Khi ăn chất béo trung tính chuỗi dài (long-chain triglyceride – LCT), các phân tử chất béo được vận chuyển theo máu đến các mô cần chúng, chẳng hạn như mô cơ hoặc mô mỡ.
Mặt khác, MCT đi thẳng đến gan và cung cấp năng lượng trực tiếp giống như carb – nguồn năng lượng mà cơ thể luôn ưu tiên sử dụng.
Trên thực tế, MCT từ lâu đã được sử dụng trong các sản phẩm bổ sung dinh dưỡng dành cho các vận động viên – những người cần một nguồn năng lượng mà cơ thể có thể hấp thụ và sử dụng một cách nhanh chóng.
Tóm tắt: Dầu dừa chứa nhiều MCT – loại chất béo được cơ thể chuyển hóa theo cách khác với LCT. MCT là nguồn cung cấp năng lượng mà cơ thể có thể hấp thụ và sử dụng nhanh hơn so với các loại chất béo bão hòa khác.
3. Có tác dụng kháng khuẩn
Dầu dừa có đặc tính kháng khuẩn và chống nấm nhờ chứa hàm lượng MCT khá cao mà cụ thể là axit lauric.
Axit lauric chiếm khoảng 50% lượng MCT trong dầu dừa.
Loại axit béo này có thể chống lại các vi sinh vật gây bệnh, chẳng hạn như:
- Staphylococcus aureus
- Streptococcus mutans
- Streptococcus pyogenes
- Escherichia coli
- Helicobacter pylori (HP)
Các nghiên cứu cho thấy rằng axit lauric vừa có khả năng kìm hãm vi khuẩn, có nghĩa là ngăn vi khuẩn sinh sôi mà không tiêu diệt chúng và vừa có tác dụng như một chất diệt khuẩn.
Ngoài ra, axit béo này còn ức chế sự phát triển của vi sinh vật gây hại cho các loài thực vật.
Tóm tắt: Axit lauric trong dầu dừa có đặc tính kháng khuẩn, có thể chống lại nhiều loại vi sinh vật gây hại.
4. Giảm cảm giác đói
Một tác dụng khá đặc biệt của MCT là ức chế cảm giác thèm ăn và nhờ đó làm giảm lượng thức ăn nạp vào cơ thể. (2)
Điều này có thể là do cách mà cơ thể phân hủy MCT. Quá trình phân hủy một phần MCT trong thức ăn làm sản sinh ra một chất gọi là xeton (ketone)
Xeton làm giảm cảm giác thèm ăn bằng cách tác động trực tiếp đến các chất dẫn truyền thần kinh hoặc làm giảm nồng độ các hormone gây đói, chẳng hạn như ghrelin.
Xeton là một chất quen thuộc trong chế độ ăn kiêng Keto (ketogenic) – một chế độ ăn kiêng rất phổ biến ngày nay. Chế độ ăn Keto có rất ít carb nhưng lại nhiều chất béo. Vì lý do này nên cơ thể sẽ sử dụng xeton để làm năng lượng thay cho glucose như bình thường (khi vào cơ thể, carb bị phân hủy thành glucose).
Tuy rằng dầu dừa là một trong những loại thực phẩm chứa nhiều MCT tự nhiên nhất nhưng chưa có bằng chứng nào cho thấy dầu dừa làm giảm cảm giác thèm ăn hiệu quả hơn so với các loại dầu khác. Trên thực tế, một nghiên cứu chỉ ra rằng dầu dừa tạo cảm giác no kém hơn dầu MCT.
Tóm tắt: MCT có thể giúp làm giảm lượng thức ăn mà chúng ta nạp vào cơ thể bằng cách giảm cảm giác đói. Tuy nhiên, bằng chứng cho thấy rằng ăn dầu dừa không mang lại tác dụng này.
5. Hỗ trợ kiểm soát bệnh động kinh
Từ lâu, chế độ ăn kiêng Keto – một chế độ ăn có rất ít carb và nhiều chất béo – đã được sử dụng để điều trị nhiều chứng bệnh khác nhau, trong đó có cả bệnh động kinh kháng thuốc. Chế độ ăn này đã được chứng minh là giúp giảm tần suất xảy ra các cơn co giật.
Các nhà nghiên cứu tin rằng sở dĩ chế độ ăn kiêng Keto giúp những bệnh nhân động kinh ít bị co giật hơn là vì chế độ ăn này có quá ít carb và do đó không cung cấp đủ lượng glucose cần thiết cho các tế bào cơ thể, bao gồm cả các tế bào não.
Tuy nhiên, vẫn chưa có đủ bằng chứng về lợi ích của chế độ ăn Keto ở người lớn và trẻ sơ sinh bị động kinh nên vẫn cần phải nghiên cứu thêm.
Giảm lượng carb sẽ làm giảm nồng độ glucose trong máu và tăng lượng chất béo có thể làm tăng đáng kể nồng độ xeton. Não bộ có thể sử dụng xeton làm nguồn năng lượng thay thế cho glucose.
Gần đây, một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng có thể điều trị hiệu quả chứng bệnh động kinh bằng cách thực hiện theo chế độ ăn kiêng Keto có điều chỉnh, trong đó có chất béo trung tính chuỗi trung bình và tăng lượng carb lên so với chế độ ăn Keto thông thường.
Nghiên cứu cho thấy rằng MCT trong dầu dừa được vận chuyển đến gan và trở thành xeton.
Tóm tắt: MCT trong dầu dừa có thể làm tăng nồng độ xeton trong máu và nhờ đó giúp làm giảm tần suất co giật ở người bị bệnh động kinh.
6. Dầu dừa tốt cho da
Không chỉ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe khi được sử dụng làm thực phẩm, dầu dừa còn giúp cải thiện làn da khi bôi trực tiếp.
Các nghiên cứu cho thấy dầu dừa có thể tăng cường độ ẩm cho da khô. Loại dầu này còn cải thiện chức năng hàng rào bảo vệ tự nhiên của da, giúp ngăn ngừa sự mất hơi ẩm và hạn chế tác hại của các yếu tố bên ngoài, chẳng hạn như vi sinh vật, hóa chất và chất gây kích ứng, dị ứng. (3)
Một nghiên cứu gần đây đã kết luận rằng thoa 6 – 8 giọt dầu dừa nguyên chất lên da tay và để qua đêm là một cách hiệu quả để ngăn ngừa khô da do thường xuyên sử dụng dung dịch rửa tay chứa cồn.
Dầu dừa còn có tác dụng làm giảm các triệu chứng từ nhẹ đến vừa của viêm da cơ địa – một bệnh về da mãn tính xảy ra do phản ứng viêm trong da và hàng rào bảo vệ da bị tổn hại.
Tóm tắt: Dầu dừa có công dụng dưỡng ẩm cho da và cải thiện chức năng của hàng rào bảo vệ da tự nhiên.
7. Dầu dừa giúp dưỡng tóc
Dầu dừa có thể giúp ngăn ngừa và phục hồi tóc hư tổn.
Theo một nghiên cứu, vì dầu dừa có khả năng thẩm thấu sâu vào các sợi tóc nên có thể giúp cho tóc trở nên mềm mại, dẻo dai và chắc khỏe hơn, nhờ đó làm giảm nguy cơ tóc bị gãy.
Tương tự, một nghiên cứu khác cho thấy dầu dừa nuôi dưỡng các sợi tóc và giảm gãy rụng, điều này giúp cho mái tóc trở nên dày mượt hơn.
Tóm tắt: Dầu dừa giúp tóc dày mượt và chắc khỏe hơn bằng cách tăng độ dẻo dai và giảm gãy rụng tóc.
8. Cải thiện sức khỏe răng miệng
Bằng chứng cho thấy rằng việc sử dụng dầu dừa làm nước súc miệng có lợi cho sức khỏe răng miệng. Phương pháp này được gọi là súc miệng bằng dầu, có nguồn gốc từ Ấn Độ và gần đây đã được nhiều người biết đến.
Cách thực hiện rất đơn giản, chỉ cần ngậm một ít dầu dừa trong miệng và súc trong 15 – 20 phút giống như nước súc miệng thông thường. Phương pháp này có thể làm giảm đáng kể số lượng vi khuẩn có hại trong khoang miệng, nhất là vi khuẩn Streptococcus mutans (S. mutans). Hiệu quả thậm chí còn cao so với nước súc miệng thông thường. (4)
Dầu dừa có tác dụng này là nhờ đặc tính kháng khuẩn của axit lauric.
Ngoài ra, axit lauric trong dầu dừa còn phản ứng với nước bọt và tạo thành một chất giống như xà phòng giúp ngăn ngừa sâu răng, giảm sự tích tụ mảng bám và giảm nguy cơ viêm nướu.
Tuy nhiên, mới chỉ có rất ít bằng chứng khoa học về tác dụng này của dầu dừa và súc miệng bằng dầu vẫn không thể thay thế được các phương pháp chăm sóc răng miệng khác. Cần nghiên cứu thêm về lợi ích của phương pháp súc miệng bằng dầu đối với sức khỏe răng miệng.
Tóm tắt: Súc miệng bằng dầu dừa có thể là một cách hiệu quả để cải thiện sức khỏe răng miệng do axit lauric trong dầu dừa có đặc tính kháng khuẩn.
9. Giảm các triệu chứng của bệnh Alzheimer
Bệnh Alzheimer là nguyên nhân phổ biến nhất gây sa sút trí tuệ.
Bệnh lý này làm giảm khả năng sử dụng glucose để tạo năng lượng của não bộ. Tuy nhiên, theo các nhà nghiên cứu thì xeton có thể làm giảm các triệu chứng ở giai đoạn đầu của bệnh Alzheimer từ nhẹ đến vừa bằng cách cung cấp nguồn năng lượng thay thế cho các tế bào não.
Vì lý do này nên các loại thực phẩm có tác dụng thúc đẩy sự sản sinh xeton như dầu dừa đã được nghiên cứu về lợi ích tiềm năng trong kiểm soát và điều trị bệnh Alzheimer.
Tuy nhiên, cần có thêm các nghiên cứu lớn được thực hiện trên người để đưa ra kết luận chính xác.
Tóm tắt: Vì dầu dừa rất giàu MCT nên có thẻ làm tăng đáng kể nồng độ xeton trong máu và điều này giúp điều trị các triệu chứng của bệnh Alzheimer. Tuy nhiên, cần có thêm các nghiên cứu chuyên sâu về tác dụng này.
10. Dầu dừa giàu chất chống oxy hóa
Dầu dừa có chứa hàm lượng lớn chất chống oxy hóa – các hợp chất có khả năng trung hòa các phân tử gây hại gọi là gốc tự do. Điều này giúp ngăn ngừa một số bệnh mãn tính và bệnh do thoái hóa.
Một số chất chống oxy hóa chính trong dầu dừa:
- Tocopherol
- Tocotrienol
- Phytosterol
- Flavonoid
- Polyphenol
Nhờ các chất chống oxy hóa này nên dầu dừa có tác dụng chống viêm và bảo vệ não bộ.
Một nghiên cứu cho thấy dầu dừa hay cụ thể là thành phần axit lauric có thể làm giảm nguy cơ biến chứng tiểu đường. (5)
Tóm tắt: Dầu dừa là nguồn cung cấp chất chống oxy hóa dồi dào. Vì thế nên dầu dừa có tác dụng chống viêm, bảo vệ não bộ và ngăn ngừa biến chứng tiểu đường.
Lưu ý khi ăn dầu dừa
Có ý kiến cho rằng dầu dừa có lợi cho sức khỏe tim mạch. Lý do là bởi một số nghiên cứu cho thấy dầu dừa có thể làm giảm nồng độ LDL cholesterol (cholesterol xấu) và tăng nồng độ HDL cholesterol (cholesterol tốt).
Tuy nhiên, các bằng chứng về tác động của dầu dừa đến nồng độ cholesterol trong máu còn nhiều mâu thuẫn.
Thậm chí, một số nghiên cứu chuyên sâu đã chỉ ra rằng dầu dừa có thể làm tăng đáng kể nồng độ LDL cholesterol và điều này làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch. (6)
Một trong những lý do khiến cho các nghiên cứu cho ra kết quả trái ngược nhau có thể là bởi mỗi nghiên cứu lại sử dụng một phương pháp khác nhau. Ví dụ, một số nghiên cứu so sánh tác dụng của dầu dừa với các nguồn chất béo bão hòa từ thực vật khác, trong khi một số nghiên cứu khác lại so sánh dầu dừa với các nguồn chất béo bão hòa từ động vật, chẳng hạn như bơ.
Nói chung, dầu dừa làm tăng cả mức LDL cholesterol và cholesterol toàn phần nhiều hơn so với các loại dầu thực vật khác nhưng lại ít hơn so với bơ động vật.
Sự gia tăng nồng độ HDL cholesterol trong máu có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Đây có thể là lý do khiến nhiều người cho rằng ăn dầu dừa có lợi cho sức khỏe tim mạch.
Tuy nhiên, Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) đã xác nhận rằng sự gia tăng nồng độ HDL cholesterol nhờ chế độ ăn uống hay dùng thuốc không tác động nhiều đến nguy cơ mắc bệnh tim mạch. (7)
Như vậy là đối với mức cholesterol và sức khỏe tim mạch thì dầu dừa gây hại nhiều hơn lợi. Đó là lý do tại sao AHA khuyến cáo không nên sử dụng dầu dừa để cải thiện sức khỏe tim mạch.
Nhưng điều này không có nghĩa là phải tránh ăn dầu dừa mà chỉ cần cố gắng hạn chế lượng chất béo bão hòa trong chế độ ăn ở mức dưới 10% tổng lượng calo nạp vào mỗi ngày.
Tóm tắt: Các kết quả nghiên cứu về tác động của dầu dừa đến sức khỏe tim mạch còn chưa thống nhất. Tuy nhiên, Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ khuyến cáo không nên ăn dầu dừa để ngăn ngừa bệnh tim mạch. Lượng chất béo bão hòa trong chế độ ăn uống không nên vượt quá 10% tổng lượng calo nạp vào hàng ngày.
Tóm tắt bài viết
Dầu dừa có một số đặc tính và thành phần có lợi cho sức khỏe, cả khi dùng làm thực phẩm và khi bôi trực tiếp lên da hoặc tóc.
Tuy nhiên, chỉ nên ăn dầu dừa một cách vừa phải để không làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Xem thêm: 7 lợi ích của dầu MCT đối với sức khỏe